Günümüzde sürekli olarak gelişen sağlık sektörü sayesinde doğum kontrol yöntemlerinde de kolaylık ve çeşitlilik sağlanmış oldu. Doğum kontrol kavramını tanımlayacak olursak eğer, hamile kalma riskini azaltmak veya durdurmak amacıyla uygulanan işlemlerdir. Bu işlemlerde çeşitli ilaçlar veya materyaller kullanılabilir. İzmir’inde dahil olduğu üzere tüm illerde aile planlaması yapmak üzere uzmanlarla görüşmek mümkündür.
Doğum kontrol hapları
Kadınlık hormonu içeren doğum kontrol hapları, oral yoldan düzenli olarak her gün kullanıldığında yumurtanın oluşmasını engeller. Ayrıca rahim ağzı sıvılarını kalınlaştırarak spermi dışarda tutar. Cinsel ilişki olmasa dahi her gün kullanılması gerekmektedir aksi taktirde olası ilişkilerde hamilelik riski artar.
Rahim içine yerleştirilen araç: RİA
Sağlık personellerinin yerleştirebildiği, rahim içine uygun şekilde yerleştirilebilmesi için esnek materyalden üretilen bir üründür. Alanında uzman kişiler tarafından ilk tercihler arasında yer alan bir yöntem değildir.
Enjeksiyonlar
Ayda bir veya üç ayda bir yapılan olarak iki türü vardır. Enjeksiyonun gerçekleştirilmesinin ardından içerdiği hormonlar kana karışarak tıpkı doğum kontrol haplarının gördüğü işlev gibi yumurta oluşumunu engeller ve rahim ağzı sıvılarını geliştirerek spermin rahme ulaşmasını engeller.
Diyafram
Silikondan üretilmiş olan diyafram jel yardımıyla rahim ağzına yerleştirilerek kullanılır. Bu sayede sperm hücrelerinin yumurta hücrelerine erişmesini engelleyerek gebelik riskini önlemiş olur.
Spermisitler
İlişkiden yarım saat kadar öne vajinaya uygulanan spermisitler, sperm hücrelerinin yapısını bozarak döllenmeyi engellerler.
Tüplerin bağlanması
Ömür boyu hamile kalmayı engelleyen, kalıcı ve geri dönüşü olmayan bir yöntemdir. Tüplerin bağlanmasının vücut için hiçbir yan etkisi yoktur. Yalnızca gebeliği engeller.
Erkekler için doğum kontrol yöntemleri
Kondom kullanımı ve vasektomi yani sperm kanallarının bağlanması işlemi erkekler için kontrol yöntemlerinin başında gelir.
- Kondom: Penisi çevreleyerek bir tür kılıf görevi gören kondomlar ya da bir diğer adıyla prezervatifler spermlerin vajina içerisine girişini engeller. Korunmanın yanı sıra cinsel birliktelik yoluyla bulaşan AIDS, frengi ve bel soğukluğu gibi hastalıkların bulaşını engelleyerek her iki eşi de korumuş olur.
- Vasektomi: Kadınlarda tüplerin bağlanması gibi vasektomi yaptıran erkeğin bir daha çocuk sahibi olması mümkün değildir yani geri dönüşü olmayan bir doğum kontrol yöntemidir. İşlem öncesi eşin rızasının alınması gereklidir. Vasektomi işlemi erkeğin cinsel birliktelik esnasında yaşadığı hiçbir durumu olumsuz etkilemez.
Doğum Kontrol işlemleri nelerdir?
Doğum kontrol işlemleri, 3 aylık iğneler, doğum kontrol hapları, spiral ve bağlatma işlemleridir. Bu işlemler kişinin gebe kalmasını engeller. 3 aylık iğneler, 3 aydan 3 aya olacak şekilde yaptırılır başka bir şey yaptırmaya gerek yoktur. Doğum kontrol hapı kullanımı ise her gün düzenli olarak sektirmeden alınması gerekir, saat farkı bile olsa o ay gebe kalma ihtimaliniz olur.
Spiral yönteminde ise yayı anımsatan bir plastik rahmin girişine konur ve sperm girişini engeller. Böylelikle gebe kalmanız mümkün olmaz. Bağlatma yöntemi ise kişinin rahim tüplerinin bağlanması işlemidir. Oldukça kesin ve kalıcı bir yöntemdir. Yaptırdıktan sonra bir daha açılma gibi bir durum söz konusu değildir.
Doğum kontrol işlemi sonrası tavsiyeler nelerdir?
Doğum kontrol yönteminizi belirledikten sonra, bu yöntemin vücudunuzda olumsuz etkilerini görmeniz mümkündür. Her yöntemin kendine özgü olumsuz belirtileri vardır.
İlaç yöntemiyle doğum kontrol sağlanırsa:
- Kişi de kilo artışı gözlemlenebilir. Bu kullandığınız ilacın vücudunuzda su tuttuğu anlamına gelir. Tuz tüketimini azaltıp düzenli egzersiz yaparsanız bu sorunu çözebilirsiniz.
- Kişinin kullandığı ilaçlar bazen kişi de sinir yapabilir. Bu durumda doktorunuza başvurup farklı bir doğum kontrol hapı almanız daha iyi olacaktır.
- İlaçları her gün aynı saatte asla aksatmadan almalısınız. Bir gün bile aksarsa o ay boyunca hamile kalma riskiniz vardır.
Spiral yöntemiyle doğum kontrol sağlanırsa:
- Takılan bölgeden kayma ihtimali her zaman göz önünde bulundurulmalıdır.
- Vajinal temizlik içeriye doğru yapılmamalıdır.
- Spiral taktırdıktan sonraki iki ay boyunca regl kanamalarınızda artma ve regl günlerinizde uzama olabilir. Bu durum normaldir.
3 Aylık İğneler ile doğum kontrol sağlanırsa:
- 3 ayda bir vurulan iğnelerde kişide sinirlilik yapabilirler.
Bağlatma:
- Bağlatma geri dönüşü olmayan bir işlemdir. Bu nedenle yaşı genç olanlara ve ileri zamanda hamilelik düşünenlere yapılmaz.
Doğum Kontrol için hangi doktora gidilir?
Doğum kontrol için jinekoloji uzmanına, kadın hastalıkları ve kadın doğum uzmanına ya da aile sağlık merkezine gidebilirsiniz. Doğum kontrol, gebelik planlamayan kadınların hamile kalmamak için aldığı önlemlerdir. Bu önlemler doğum kontrol hapı kullanımı, spiral taktırma, bağlatma ve 3 aylık iğneler ile mümkündür. Aynı zamanda doğum kontrol için erkekte önlem alabilir. Bunlar prezervatif kullanımı ve vazektomidir.
Vazektomi yönteminin geri dönüşü yoktur, erkeğin sperm kanallarını bağlayan bir işlemdir. Kadınların doğum kontrol yöntemlerinden birisi olan bağlatmanın da geri dönüşü yoktur. Bu işlemler yapıldıktan sonra çiftler çocuk sahibi olamaz. Bu işlemleri yaptırabilmek için eşlerin rızası da gereklidir.