Anne adaylarının içerisinde bulunduğu gebelik sürecinde yakalandığı veya mevcut rahatsızlıklar sonucunda bebeği ve anneye risk altına sokan bazı durumlar vardır. Bu durumlar sonucunda bebekte hasarlar meydana gelebilir ve gebeliğin düşük gibi durumlarla bitmesi olası bir durumdur. Bu durumlar riskli gebelik veya yüksek riskli gebelik olarak adlandırılır. Bu durumlarda anne ve bebeğin muayenesinin, gerekli tetkik ve tedavilerin riskli gebelik uzmanları tarafından yapılması gerekmektedir.
Perinatoloji/riskli gebelik uzmanlığını kimler alabilir?
Doktor adaylarının tıp eğitimlerini tamamlamalarının ardından kadın hastalıkları ve doğum uzmanı olmaları gerekir. Bu süreçlerin ardından yapmaları gereken, üst uzmanlık alanı olarak perinatoji uzmanlığını almaları gerekir. Perinatoloji yani riskli doğum uzmanlığı diploma ile desteklenen bir uzmanlık dalıdır.
Riskli gebelik/perinatoloji uzmanları ne iş yapar?
Perinatoloji, riskli gebeliklerin yaşandığı veya öngörüldüğü hastalar ile ilgilenen daldır. İzmir’de hizmet vermekte olan perinatoloji uzmanları mevcuttur. Perinatolji yani riskli gebelik uzmanları yalnızca riskin öngörüldüğü veya mevcut risk taşıyan gebelikler ile ilgilenmez. Normal seyrinde devam eden doğumlarda da gerekli önlemlerin alınarak, gebeliğin sağlıklı bir şekilde sürmesi ve sonuçlanmasını sağlarlar.
Perinatoloji muayenesi neden istenir?
Anne ve bebeğin sağlığı adına yapılan riskli gebelik muayenesi, fetal anomalinin erken teşhisinde oldukça önemlidir. Bu nedenle doktorunuz önermese dahi kendi rızanızla ve tedbir amacıyla giderek olası durumlara karşı hazırlıklı olabilirsiniz.
Perinatolojiye ne zaman ihtiyaç duyulur?
Gebeliğin 3,5 ila 5,5. ayları arasında yapılan riskli gebelik muayeneleri, her anne adayının bilinçli bir biçimde girmesi gereken bir kontroldür. Perinatoloji uzmanı detaylı ultrason ile muayenesini gerçekleştirir ve risk teşkil edecek faktörler hakkında tanıda bulunabilir. Risk faktörü gördüğü taktirde ebeveyn adaylarını konu hakkında bilgilendirerek olası durumlara hazırlanmalarına yardımcı olur. Gerek görülmesi durumunda ihtiyaç duyulan tedaviyi ise yine riskli gebelik uzmanları uygular.
Perinatolojinin anneye ve bebeğe herhangi bir zararı var mı?
Riskli gebelik muayenelerinde kullanılan materyaller radyasyon gibi riskli maddeler içermediğinden anne ve bebek adına hiçbir problem teşkil etmez. Gönül rahatlığı ile görüşeceğiniz riskli gebelik uzmanı ve ekibi tarafından gireceğiniz kontrol işleminde tek yapmanız gereken doktorunuza güvenmek.
Perinatoloji muayenesi nedir?
Perinatoloji muayenesi yüksek riskli gebelik teşhisi olan hastalara yapılır. Genellikle doktor uygun gördüğü takdirde sizi peritologlara yönlendirir. Böylelikle gebeliğiniz için risk faktörü olan durumlar tespit edilir ve ona göre tedavi yöntemi planlanır. Yüksek riskli bir gebelikte, anne, fetüs veya yenidoğan, doğumdan önce, doğum sırasında veya sonrasında artmış hastalık veya ölüm riskine sahiptir. Risk değerlendirmesi, rutin antenatal bakımın bir parçasıdır.
Aile öyküsü ve genetik değerlendirme özellikle önemlidir. Risk ayrıca doğum sırasında veya doğumdan hemen sonra ve bu olayların risk durumunu değiştirebileceği tüm anlarda da değerlendirilir. Risk faktörleri sistematik olarak değerlendirilir çünkü mevcut her risk faktörü genel riski artırır.
Perinatoloji muayenesi nasıl oluyor?
Çeşitli gebelik izleme ve risk değerlendirme sistemleri mevcuttur. En yaygın olarak kullanılan sistem, gebenin bir perinatolog uzmanı tarafından sık sık kontrol edilmesidir; devlet sağlık departmanları anne ve yenidoğan sağlığını iyileştirmek için bilgi sağlar. Gebelik değerlendirme izleme sistemi ayrıca anneye bebek hakkında bilgi verir ve süreç içerisinde yaşanabilecek komplikasyonlardan haberdar eder.
Yüksek riskli gebelikler, özellikle kadınların karmaşık yüksek riskli durumları varsa, yakın izleme ve bazen uzman bir perinatal merkeze sevk gerektirir. Bu merkezler, uzmanlar, fetal ve neonatal tarafından sağlanan birçok uzmanlaşmış ve alt uzmanlık hizmetleri sunmaktadır. Sevk gerektiğinde, doğumdan sonra yerine önce transfer, neonatal morbidite ve mortaliteyi azaltır.
Perinatoloji hangi testleri yapar?
Perinatoloji bebeğin genetik bir hastalığının olup olmaması konusunda testler yapar. Gebelikte oluşan ya da oluşabilecek anomalileri tespit eder. Her hastanın gitmesi gerektiğini söyleyebiliriz. Fakat bazı doktorlar kişinin hür iradesine bırakır. Perinatoloji uzmanı tarafından muayene edilen hasta gebeliğin; ikiz, üçüz, down sendromu veya kromozomal bozukluk gibi rahatsızlıkların teşhisini yapar.
Hamilelikte Perinatolojiye neden gidilir?
Hamilelikte perinatolojiye anne ve bebek sağlığını kontrol etmek için gidilir. Perinatoloji kontrolü anne ve bebek sağlığı için oldukça büyük öneme sahiptir. Şayet eğer bebek anne için risk oluşturuyorsa tedavi uygulanmalıdır. Aynı zamanda bebeğin de bir tedaviye ihtiyacı olabilir(düşük tehlikeli gebelikte anneye ilaç tedavisi uygulanması gibi).
Gebe kadının gebelik diyabeti, çocukta herhangi bir genetik bozukluk varsa amaç bunun teşhisinin erken yapılması ve hastaya yapılması gerekenlerin anlatılmasıdır. Örneğin gebelik diyabeti olan hasta tatlı, pilav, makarna ve ekmek gıdalardan uzak durması gerekir.
Riskli gebelik için hangi doktora gidilir?
Riskli gebelik için hastanenizde bulunan perinatoloji uzmanlarından yardım alabilirsiniz. Perinatoloji uzmanları riskli gebelikler inceleyen bölümdür. Genellikle bir gebeliğin riskli olabilmesi için anne adayını 35 yaşından büyük olması, şeker, tansiyon, epilepsi, kalp ya da tiroid bezi rahatsızlığının olması gerekir. Bu hastalıklar dışında birkaç hastalığın da gebeliği riskli hale getirebileceğini unutmayalım.
Riskli gebelik yakından takip edilmesi gereken gebeliktir. Uzman anne adayını sık sık görmek ve muayene etmek isteyebilir. Bu nedenle bu süreç anne adayı için zor ve yıpratıcı olabilir.
Riskli gebelik yaşayanlar için tavsiyeler nelerdir?
Riskli gebeliğin olmasını (eğer sizin elinizdeyse) engellemek ya da olası bir riskli gebelik oluşmaması için ne yapmanız gerektiğini anlatacağız. Bunun yanında elinizden gelmeyen sebeplerle riskli gebelik yaşıyorsanız tavsiyelerimizi şöyle sıralayalım:
- Doğum planlamadan önce bir jinekoloji uzmanı ya da kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından muayene olun.
- En az yılda bir kez jinekolojik muayene yaptırın.
- Kilonuza dikkat edin. Çok kilolu ya da çok zayıf olmak gebelik riskinizi arttırabilir.
- Doktorunuz verdiği vitaminleri düzenli olarak kullanın asla aksatmayın.
- Sağlığınıza dikkat edin, dengeli ve yeterli beslenin.
- Gebelik boyunca sizi yoracak egzersizlerden ve ekstrem sporlardan kaçının.
- Gebelik öncesinde ve esnasın sigara, alkol ve uyuşturucu gibi maddeleri kullanmayı bırakın.
- Doktor muayenelerinizi aksatmayın.
- Doktorunuzun size özel olarak söylediği şeylere harfiyen uyun. Gebelik boyunca aynı doktorla görüşüyor olmak, doktorunuzun sizi tanıması ve sizin için en doğru planlamasına yardımcı olacaktır.
- Doktorunuzun sizi yönlendirdiği uzmanlara gitmekten çekinmeyin.
Riskli gebelik işlemleri nelerdir?
Riskli gebelik işlemleri kadın doğum uzmanınızın sizi yönlendirmesiyle başlar. Kadın doğum uzmanı, hasta önceden düşük yaptıysa, şu an için düşük tehlikesi şüphesi varsa ve daha birçok sebepten sizi bir perinatoloji uzmanına yönlendirebilir. Bu aşamadan sonra perinatoloji uzmanı, tanısal birkaç işlem, tarama testleri, vajinal ve ultrasonografik işlemler ve anne karnında fetal tedavi ya da cerrahi müdahale önerebilir.
Perinatoloji uzmanı anneye ait riskleri, bebeğe ve doğuma ait riskleri araştırır. Bu aşamada annenin sık sık hastane ziyaretleri yapması gerekebilir. Doktor gerekli gördüğü takdirde anneye yatış işlemi başlatabilir. Özellikle çoklu gebeliklerde risk artar. Anne ve bebek için en sağlıklısı doktorun tavsiyelerine uymak ve uyarıda bulunduğu durumlardan kaçınmaktır. Özellikle riskli gebelik söz konusu olduğunda annenin kendini üzmemesi ve bu dönemin aşılabilir bir dönem olduğunu görebilmesi için babanın desteği önemlidir.
Perinatoloji sonucu ne zaman çıkar?
Perinotoloji sonucu muayene olduğunuz gün içerisinde çıkar. Genellikle gebeliğin 11 ile 14. Hafta arasında yapılan bu tarama ile anne ve bebek sağlığı varsa riskli bir durumun tespiti yapılır. Ancak bazı durumlarda (eğer doktor gerekli görmüş ise) sizi ekstra incelemek için farklı dallara yönlendirebilir. Örneğin bebeğin hastalığının teşhisi için amniyosentez sıvısı alınacak ise bu teşhisin sonucu bir ay kadar sürebilir.
Perinatoloji bebekte nelere bakar?
Perinatoloji de bebeğin, anne karnındaki pozisyonu, bebeğin anne karnında tedaviye ihtiyacı olup olmadığı, akraba evliliği olan bebeğin gelişimsel bozukluk riski, bebeğin annenin hayatını riske atıp atmayacağı ve gebelik sırasında kanama yaşayan ve düşük yapma riski olup olmaması gibi durumlar gözlenir. Ayrına çoğul gebelikler de özel bakım isteyen durumlardır.
Perinatolojiye hangi haftalarda gidilir?
Perinatolojiye genellikle gebeliğin 11 ile 23. Haftalarında gidilir. Yüksek riskli gebeliğin teşhisi bu haftalarda mümkündür. Bundan dolayı doktor anne adayını bu haftalarda perinatolojiye yönlendirir. İlk trimester de gerçekleşen bu durum eğer gebenin yüksek riskli hamilelik teşhisini doğrularsa ikinci trimester döneminde anne adayı 18 ile 24. Hafta arasında tekrardan kontrol edilmelidir.